Johanna Antonia van der Laan

Johanna Antonia van der Laan, met als roepnaam Jopie, is geboren op 22 maart 1942 in Gouda.

Zij is een dochter van Wijbrand van der Laan en Johanna Kling en woonde op de Boelekade 78. Haar roepnaam werd “Jopie”. Na de oorlog had de familie het altijd over Jopie 1, omdat er later nog een kind geboren was dat naar haar genoemd werd (Jopie 2 dus).

In de buurt van het station en de spoorlijn zijn in het najaar van 1944 meerdere bombardementen geweest. De spoorloon was onderdeel van de strategische Oost-West verbinding en daardoor voor de Duitse Wehrmacht van groot belang.  Op 6 november 1944 omstreeks 8 uur in de ochtend komt een eerste aanval waarbij 6 bommen worden afgeworpen. Ze komen terecht in een gebied tussen de Ridder van Catsweg en de nieuwe verbindingsweg. Er zijn geen dodelijke slachtoffers. Dat wordt anders bij een tweede aanvalsgolf later die ochtend. Er waren 138 vliegtuigen bij betrokken die onder meer bijna 44 ton aan brandbommen afwierpen. Vele bommen kwamen niet op het doel, maar in de omgeving terecht.

Op dat moment was Jopie met haar zusje Jellie en haar moeder op bezoek bij de buurvrouw die zij “tante” noemde.  Ze zat op schoot bij de buurman Rein Vuurens op het moment van de aanval. De familie van der Laan woonde op nummer 78 en de familie Vuurens woonde op nummer 76. Bij het bombardement werden meerdere huizen aan de Boelekade veranderd in ruines. Vooral de nummers 76 en 78 waren zwaar getroffen. De schoorsteen van de nabij gelegen blekerij (wasserij) “Het Wapen van Amsterdam” viel op de twee huizen. Hierdoor vielen Jopie en Rein tegen de brandende kachel, terwijl mevrouw Vuurens bedolven werd en op slag dood was. Jellie was buiten bewustzijn en werd naar “de Wijk”gebracht waar ze de volgende dag wakker werd. Rein, die zware brandwonden aan zijn benen had en Jopie werden naar het van Itersonziekenhuis gebracht. Jopie was zeer ernstig verbrand op vrijwel geheel haar lichaam, maar minder in haar gezicht.

Elders aan de Boelkade en ook op andere plaatsen in de buurt van de spoorlijn vielen vele doden en gewonden. Uiteindelijk meer dan 10 doden en circa 20 gewonden.

In de puinhopen is later het fotoalbum van de familie van der Laan teruggevonden.

Op de enig bewaard gebleven foto van Jopie staan van links naar rechts, haar twee jaar oudere zusje Jellie (of Jelly), haar vader, Jopie en haar moeder. Het jurkje op deze foto had ze aan bij het bombardement. Haar moeder heeft het vele jaren bewaard. Volgens Jellie zat het vol met brandgaten.

Op 26 november is er opnieuw een bombardement van de spoorzone. Daar vallen nog meer slachtoffers te betreuren Ook op 29 en 30 november zijn er bombardementen, maar deze zijn minder omvangrijk.

Op donderdag 30 november bezwijkt Jopie aan haar verwondingen ruim drie weken na het bombardement. Ze ligt begraven op de Oude Begraafplaats Gouda in grafmonument D.p.3.

Nawoord:

Op de slachtofferlijsten van 2012 en 2013 kwam de naam van Jopie nog niet voor.

Uit de stukken over de bombardementen bleek wel dat zij brandwonden had, maar het bombardement had overleefd. Er is werd door de werkgroep wel altijd gekeken naar overlijdensgevallen enige dagen na een bombardement, maar dat leverde in dit geval geen vermoeden van overlijden op. Ook Rinus van Dam ging bij het schrijven van zijn boek “Gouda in de Tweede Wereldoorlog” van deze veronderstelling uit. De brandwonden bleken uiteindelijk toch voor haar fataal te zijn geweest. Mede omdat in de overlijdensakte geen doodsoorzaak werd vermeld, er nog meerdere bombardementen waren tussen 6 november en 30 november, is er nooit een verband tussen haar overlijden en het bombardement gelegd.

Totdat midden mei 2013 haar zus Jellie de slachtofferlijst op de website naliep en via deze site reageerde.

Afgelopen jaar is nog gezocht naar andere vergelijkbare gevallen van gewond geraakte Gouwenaars, maar dit heeft geen nieuwe gezichtspunten opgeleverd.

Hans Suijs

Verantwoording:

• Dankzij het bericht van mevrouw Jellie Blanker-van der Laan en de door haar verstrekte gegevens kon nader onderzoek worden verricht.
• Door gesprekken telefonisch en persoonlijk van Koos Massar met mevrouw Blanker, ontstond een steeds nauwkeuriger beeld.
• Daarbij hielp het dat we al eerder gegevens over gewondenlijsten en overzichten van het archief van de Stichting “Oude begraafplaats” hadden geraadpleegd.
• Ook werd dankbaar gebruik gemaakt van de gegevens uit “Gouda in de Tweede Wereldoorlog”, blz. 224-229 geschreven door M.J. van Dam.
• Dankzij de bewaarde foto (collectie familie Blanker-van der Laan) hebben we nu ook een beeld van “Jopie”. De eerste foto is een door mij bewerkte foto, die Pim Mul maakte van de foto uit het album.